درمان میگرن شامل دو رویکرد حاد (متوقف‌کننده حمله) و پیشگیرانه (کاهش دفعات و شدت) است. شناسایی و اجتناب از عوامل تحریک‌کننده نیز نقش کلیدی در مدیریت موثر بیماری دارد. در این مقاله به بررسی قدم به قدم درمان میگرن در کلینیک تخصصی سردرد زیر نظر متخصص مغز و اعصاب میپردازیم.
درمان قطعی میگرن
میگرن یک اختلال شایع است که ۱۲ تا ۱۵ درصد از جمعیت عمومی را تحت تأثیر قرار میدهد این بیماری در زنان شایع‌تر از مردان است و حملات آن در هر سال در ۱۷ درصد از زنان و ۶ درصد از مردان اتفاق می‌افتد .
میگرن بدون اورا (بدون علائم پیش‌درآمدی) شایع‌ترین نوع است و حدود ۷۵ درصد از موارد را تشکیل میدهد. میگرن در افرادی که سن آنها بین ۳۰ تا ۳۹ سال است شایع‌تر است، با این شیوع که در مردان به ۷ درصد و در زنان به ۲۴ درصد می‌رسد .
میگرن همچنین تمایل دارد در خانواده‌ها منتقل شود. میگرن یکی از علل اصلی ناتوانی است و از لحاظ سال‌های زندگی با ناتوانی در سراسر جهان، بعد از درد کمر در رتبه دوم قرار دارد .
در اینجا با هم به بررسی قدم به قدم روند تشخیص و درمان انواع سردرد علی الخصوص میگرن میپردازیم . این مراحل بر اساس اخرین گایدلاینهای موجود درمنابع معتبر مانند Migraine Headache Treatment & Management در MEDSCAPE و همچنین مقاله Diagnosis and management of migraine in ten steps در مجله NATURE استخراج و خلاصه برداری شده است.
قدم اول درمان میگرن (شرح حال و معاینه)
در یک کلینیک فوق تخصصی سردرد و میگرن ، مهمترین بخش درمان هرنوع سردردی ، اخذ شرح حال دقیق ، معاینه بالینی و بررسی دقیق ماهیت سردرد است.
در کلینیک تخصصی سردرد دکتر حمیدرضا رخصت یزدی شما ابتدا با پر کردن فرم ارزیابی سردرد و پاسخدهی به سوالات تخصصی در مورد نوع ، شدت ، فرکانس ، محل سردرد و محرکهای آن ، به تشخیص هر چی دقیق تر سر درد خود کمک میکنید و نتیجه این پرسشنامه به متخصص مغز و اعصاب کمک میکند که به صورت دقیق نوع سردرد شما را تشخیص دهد.
در جلسه مشاوره و با توجه به نتایج به دست آمده از پرسشنامه سردرد متخصص مغز و اعصاب ابتدا معاینات لازم علی الخصوص معاینه ته چشم (فوندوسکوپی ) را انجام میدهد در این معاینه با رویت سر عصب بینایی در ته چشم توسط متخصص مغز و اعصاب در صورت رویت ادم پاپی (تورم سر عصب بینایی) بایستی بیمار از نظر علل افزایش فشار مغزی بررسی شود
همچنین در صورت وجود هر یک از موارد خطر بایستی حتما قبل از هر اقدام درمانی ، از ابزارهای تشخیصی همچون نوار مغز ، ام آر آی مغز، سونوگرافی داپلر عروق گردن و مغز و حتی آزمایش خون انجام گیرد.
مواردی که فرد مبتلا به سردرد بایستی حتما تحت معاینه بالینی و بررسی پاراکلنیک توسط متخصص مغز و اعصاب قرار بگیرد به شرح زیر است :
- استفاده از داروهای ضد انعقاد خون
- استفاده بیش از حد از داروهای مسکن یا عدم پاسخدهی سردرد به مسکن
- بارداری ویا مصرف قرصهای هورمونی و یا ضد بارداری
- شروع سردرد در سنین بالای ۵۰ سال
- وضعیت سرکوب سیستم ایمنی
- سردرد شدید ناگهانی
- سردرد مرتبط با فعالیت جنسی یا فعالیت فیزیکی
- اختلالات بینایی
- سردرد مرتبط با تغییر وضعیت بدن
- سردرد با منشا گردن
- سردرد همراه با وزوز گوش یا کاهش شنوایی
- فشار خون بالا
- پاپیل ادم (ادم پاپی یا تورم سر عصب چشم)
- خواب‌آلودگی
- سندرم هورنر
- تشنج یا کاهش سطح هوشیاری همراه یا قبل از سردرد
در صورت وجود هر یک از موارد زنگ خطر فوق بایستی نوار مغز، ام آر آی مغز یا سی تی اسکن مغز، یا حتی در صورت لزوم ال پی (بررسی مایع مغزی نخاعی ) انجام بگیرد.
قدم دوم درمان میگرن (حذف محرکهای میگرن)
در صورت عدم وجود موارد فوق ویا نرمال بودن بررسی های پاراکلنیک در قدم بعدی بررسی و شناسایی محرکهای میگرن و سردرد از اهمیت به سزایی برخوردار است زیرا با حذف این محرکها میزان زیادی از سردرد ها بدون درمان دارویی بهبود می یابد.
این محرکها شامل موارد زیر است:
- استرس و اضطراب
- قاعدگی
- محرکهای بصری و نور شدید
- تغییرات آب وهوایی
- نیترات‌ها
- گرسنگی
- شراب
- اختلالات خواب
- سیگار کشیدن
- بوهای محرک
- شکلات
- تیرامین موجود در پنیر
- استرس عاطفی
- درد گردن
- الکل
- گرما
- چاقی
- عوارض بعضی از داروهای مغزو اعصاب یا مکملهای محرک
در کلینیک تخصصی سردرد برای متخصص مغز و اعصاب بررسی بیماریهای زمینه ای و همچنین درمان صحیح و کامل آنها مانند کم خونی ،کم کاری تیرویید، پرکاری تیرویید ، فشار خون ، دیابت وکمبود ویتامین ها از اهمیت ویژه ای در درمان میگرن مزمن برخوردار است و بایستی حتما درکنار درمان اصلی مورد توجه قرار گیرد.
موارد فوق به صورت کامل در مقاله درمان سردرد میگرنی با روشهای غیر دارویی تشریح شده است.
قدم سوم درمان میگرن (مصرف مکملها)
در قدم بعدی بعد از حذف محرکها اضافه کردن مکملهای غذایی مانند منیزیوم وکوآنزیم Q10 و ریبوفلاوین و سایر موارد که در مقاله درمان غیر دارویی میگرن توضیح داده شده است میتواند در کاهش تعداد دفعات حمله و شدت و مدت زمان حمله بسیار مفید باشد.
در صورتیکه علی رغم حذف محرکها و مصرف مکملهای توصیه شده در مقاله درمان غیر دارویی سردرد میگرنی ، سردرد بیمار کماکان ادامه داشت ، نوبت به شروع درمان دارویی و مداخلات درمانی میباشد.
قدم چهارم درمان میگرن (درمان دارویی)
بر اساس آخرین گاید لاین درمان سردرد حاد میگرنی که در مجله Cephalalgia با عنوان International Headache Society global practice recommendations for the acute pharmacological treatment of migraine چاپ شده است در صورتیکه تعداد حملات میگرنی کمتر از یکبار در هفته ( یعنی کمتر از 4 بار درماه میابشد ) توصیه به مصرف سریع مسکن در ابتدای شروع حمله بلافاصله میشود تا از به اوج رسیدن سردرد میگرنی جلوگیری شود جهت اطلاع از این مسکن ها و نحوه مصرف آن به مقاله درمان حمله حاد میگرن رجوع فرمایید.
در صورتیکه تعداد حملات بیش از یکبار در هفته است در این صورت بیمار مبتلا به سردرد میگرن مزمن شده است که توصیه به شروع درمان پروفیلاکسی ( پیشگیرانه ) میگردد.
در کلینیک تخصصی سردرد دکترحمیدرضا رخصت یزدی متخصص مغز و اعصاب با توجه به مشخصات سردرد و شرایط بالینی و توجه به نقشه مغزی و عوامل محیطی و شرایط بیمار درمان مناسب با کمترین میزان دارو و با اثر بخشی هر چه بیشترتجویز میگردد.
داروهای متعددی دارای تاییده FDA دردرمان میگرن مزمن هستند اما انتخاب داروی مناسب برای هر بیمار نیازمند تجربه و تبحر متخصص مغز و اعصاب در زمینه سردرد وهمچنین درک صحیح همه شرایط بیمار دارد تا بتوان با کمترین میزان دارو و عوارض دارویی بهترین نتیجه را در جهت کاهش دفعات و شدت سردرد به دست آورد.
درمقاله درمان دارویی سردرد میگرن به طور کامل داروهای موثر در کنترل و پیشگیری از سردرد میگرن مزمن توضیح داده شده است.
درمان میگرن با آنتی‌بادی‌های مونوکلونال CGRP یکی از جدیدترین روشهای مؤثر برای کاهش تعداد و شدت حملات میگرن است. این داروها توسط متخصص مغز و اعصاب تجویز می‌شوند و برای افرادی که به سایر درمانهای پیشگیرانه پاسخ نداده‌اند، گزینه‌ای کارآمد محسوب می‌شوند. جهت اطلاع بیشتر میتوانید مقاله جدید ترین درمان میگرن با آنتی‌بادی‌های مونوکلونال CGRP را مطالعه نمایید.
قدم پنجم درمان میگرن (تزریق بوتاکس)
در صورتیکه بیمار مبتلا به میگرن یا سردرد مزمن به درمان دارویی مقاوم باشد و یا بیمار تمایلی به مصرف داروهای ضد میگرن نداشته باشد و یا به دلیل عوارض دارویی بیمار نتواند دارو را تحمل کند، تزریق بوتاکس جهت درمان میگرن توصیه میشود.
بوتاکس یک روش مؤثر و ایمن برای پیشگیری از میگرن مزمن است. این درمان تعداد روزهای میگرن و شدت آن را کاهش میدهد و کیفیت زندگی بیماران را بهبود می‌بخشد. در کل میتوان گفت تزریق بوتاکس اگر به روش صحیح در افراد مبتلا به میگرن مزمن توسط متخصص مغز واعصاب تزریق شود نتایج شگفت انگیزی در کنترل سردرد میگرنی و میگرن عصبی خواهد داشت.
جهت اطلاع بیشتر در مورد نحوه تاثیر گذاری و درمان میگرن با بوتاکس ، مقاله درمان میگرن با بوتاکس را مطالعه فرمایید.
قدم ششم درمان میگرن (rTMS)
اگر بیمار مبتلا به میگرن به هیچ کدام ازروش های فوق پاسخ دهی نداشت ویا همراه با میگرن از اضطراب و افسردگی نیز رنج میبرد استفاده از دستگاه rTMS ویا TMS (تحریک مغناطیسی مغز) به شدت توصیه میگردد. این دستگاه در درمان میگرن مزمن دارای FDA میباشد .با استفاده ازین دستگاه همزمان بدون مصرف دارو هم میگرن مزمن و هم اضطراب و افسردگی بیمار نیز درمان میشود. جهت آگاهی بیشتر میتوانید مقاله درمان میگرن مزمن با روش rTMS روش غیر دارویی و ایمن را مطالعه نمایید.
توصیه های دکتر حمیدرضا رخصت یزدی متخصص مغز و اعصاب فوق تخصص سردرد در درمان میگرن
به طور کلی درمان قطعی میگرن یک درمان چند بعدی شامل اصلاح سبک زندگی ، حذف و پرهیز از محرک های سردرد ، استفاده از درمانهای دارویی و غیردارویی مناسب به تشخیص یک متخصص با تجربه است و نیازمند بررسی دقیق در ابتدای شروع درمان میباشد تا با کمترین میزان دارو و عوارض دارویی بهترین نتیجه را به دست آورد. شما میتوانید قبل از مراجعه به کلینیک تخصصی سردرد دکتر حمیدرضا رخصت یزدی با پر کردن فرم ارزیابی سردرد به تشخیص دقیق تر و درمان هر چه بهتر سردرد خود کمک به سزایی داشته باشید.
