سردرد میگرن یک سردرد شدید غالبا یک طرفه و ضرباندار است که با علایمی همچون تهوع و ترس از نور وصدا همراه میباشد
سردرد میگرن: شایع‌ترین سردرد ناتوان‌کننده
میگرن یکی از شایع‌ترین دلایل سردردهای ناتوان‌کننده در جهان است و از نظر تأثیر بر زندگی افراد، در رتبه دوم اختلالات ناتوان‌کننده قرار دارد.
این بیماری حدود 12 تا 15 درصد از جمعیت جهان، یعنی بیش از یک میلیارد نفر، را درگیر می‌کند.
میگرن در زنان سه برابر بیشتر از مردان رخ می‌دهد و معمولاً بین سنین 25 تا 55 سال شایع‌تر است.
علایم میگرن:
میگرن با حملات مکرر سردرد ضرباندار و اختلالات عصبی همراه است. این اختلالات شامل حساسیت به نور، صدا، بو یا حرکت است.
همچنین حالت تهوع و استفراغ ممکن است همراه با سردرد وجود داشته باشد. مغز افراد مبتلا به میگرن به محرک‌های محیطی بسیار حساس است و نمی‌تواند به راحتی به آنها عادت کند.
عوامل خطر میگرن
احتمال ابتلا به میگرن ممکن است به دلایل زیر بیشتر شود:
- ژنتیک شما: اگر کسی در خانواده شما دچار سردردهای میگرنی شود، احتمال بیشتری وجود دارد که شما نیز به آنها مبتلا شوید.
- سن شما: سردردهای میگرنی ممکن است در هر دوره‌ای از زندگی رخ دهند، اما احتمال تجربه اولین سردرد در دوران نوجوانی بیشتر است. این سردردها معمولاً در دهه ۳۰ زندگی به اوج می‌رسند و در سال‌های بعد شدت کمتری پیدا می‌کنند.
- جنسیت شما.:احتمال ابتلا به میگرن در زنان حدود سه برابر بیشتر از مردان است.
عوامل تحریک‌کننده میگرن:
سردردهای میگرنی می‌توانند توسط عوامل مختلفی ایجاد یا تشدید شوند، از جمله:
- نورهای شدید
- صداها و بوهای قوی
- گرسنگی یا استرس
- کاهش استرس بعد از یک دوره پراسترس
- فعالیت بدنی زیاد
- تغییرات آب‌وهوا یا فشار هوا
- تغییرات هورمونی، به‌ویژه در دوران قاعدگی
- کم‌خوابی یا پرخوابی
- مصرف الکل یا مواد شیمیایی مانند نیترات‌ها
شناسایی محرک‌های خاص هر فرد و توجه به علائمی که قبل از شروع سردرد ظاهر می‌شوند می‌تواند به پیشگیری و مدیریت بهتر میگرن توسط متخصص مغز و اعصاب کمک کند.
انواع میگرن:
میگرن انواع مختلفی دارد که براساس موارد زیر دسته‌بندی می‌شوند:
- وجود یا عدم وجود اورا (میگرن با اورا و بدون اورا)
- تعداد روزهای سردرد در ماه (میگرن دوره‌ای و میگرن مزمن)
اورا در میگرن:
اورا علائم عصبی موقتی است که قبل از سردرد ظاهر می‌شود و اورا معمولاً طی 5 تا 60 دقیقه پیشرفت می‌کند و سردرد می‌تواند تا 60 دقیقه بعد از اورا شروع شود. اورا تنها در 20 تا 25 درصد از افراد مبتلا به میگرن رخ می‌دهد.
ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بینایی: نورهای چشمک‌زن، خطوط زیگزاگی یا مناطق تاریک در میدان دید
- حسی: گزگز یا بی‌حسی در دست، صورت یا زبان
- گویایی: مشکل در صحبت کردن یا درک کلمات
میگرن مزمن:
میگرن مزمن زمانی توسط متخصص مغز و اعصاب تشخیص داده می‌شود که سردردهای میگرنی یا مشابه آن در حداقل 8 روز از ماه وجود داشته باشد و فرد در حداقل 15 روز از ماه سردرد داشته باشد و این وضعیت حداقل 3 ماه ادامه یابد.
تشخیص میگرن توسط متخصص مغز و اعصاب :
تشخیص میگرن عمدتاً براساس شرح حال بیمار و علائم بالینی انجام می‌شود. به‌ندرت نیاز به آزمایش‌های تصویربرداری یا دیگر آزمایش‌ها وجود دارد، مگر اینکه علائم هشداردهنده‌ای مشاهده شود.
معیارهای ساده تشخیصی میگرن براساس ICHD-3 :
حملات مکرر سردرد که 4 تا 72 ساعت طول بکشند و علت دیگری برای سردرد پیدا نشود.
حداقل 2 مورد از ویژگی‌های زیر را داشته باشد :
- درد یک‌طرفه
- درد ضرباندار
- تشدید درد با حرکت
- شدت متوسط یا شدید
و حداقل 1 مورد از علائم همراه:
- حالت تهوع یا استفراغ
- حساسیت به نور (فتوفوبیا) یا صدا (فونوفوبیا)
نیاز به MRI در میگرن
در بیشتر موارد، نیازی به انجام MRI نیست، اما در شرایط زیر متخصص مغز و اعصاب ممکن است در کلنیک سردرد برای شما تجویز کند:
- میگرن با علائم غیرعادی
- فلج یا ضعف مداوم یک سمت بدن
- اختلال در تکلم یا دوبینی طولانی‌مدت
- اوراهایی که بیش از 60 دقیقه طول بکشند
- تغییر الگوی سردرد
- شدت یا ویژگی‌های جدیدی که قبلاً وجود نداشته است
- شروع میگرن بعد از 50 سالگی
- میگرن مقاوم به درمان
- سردردهایی که به درمان پاسخ نمی‌دهند
- وجود علائم هشداردهنده: تب یا کاهش وزن بدون علت مشخص
- تورم دیسک بینایی یا تشنج
- سابقه بیماری‌های خاص:سرطان، HIV یا آسیب مغزی
مراحمل حمله سردرد میگرن:
1- فاز پیش‌درآمد (Prodrome)
حدود 60 درصد از افراد مبتلا به میگرن، علائمی را قبل از شروع سردرد تجربه می‌کنند. این علائم می‌توانند چند ساعت تا چند روز قبل از حمله ظاهر شوند و برای هر فرد معمولاً ثابت هستند. علائم رایج این فاز شامل:
- حساسیت به نور، صدا و بو
- خستگی یا خمیازه‌های مکرر
- میل به غذاهای خاص
- تغییرات خلقی مانند افسردگی یا عصبانیت
- تشنگی زیاد و تکرر ادرار
- احتباس مایعات و تورم اندک
- بی‌اشتهایی یا اختلالات گوارشی مانند یبوست یا اسهال
اهمیت تشخیص فاز پیش‌درآمد: شناسایی این علائم می‌تواند به پیشگیری از حملات شدیدتر کمک کند. افراد می‌توانند با اجتناب از محرک‌ها و استفاده به‌موقع از داروها، حملات را مدیریت کنند.
2- مرحله اورا (۵ تا ۶۰ دقیقه):
حدود یک سوم افراد مبتلا به میگرن، اورا را به‌عنوان یک مرحله مجزا در پیشرفت حمله میگرنی تجربه می‌کنند. مانند دیگر مراحل، اورا در هر حمله میگرنی رخ نمی‌دهد.
افرادی که اورا را تجربه می‌کنند ممکن است متوجه الگوهای هندسی، نورهای چشمک‌زن یا شفاف، یا نقاط کور شوند.
این علائم معمولاً در هر دو چشم دیده می‌شوند، به‌آرامی طی ۵ دقیقه ایجاد شده و می‌توانند تا ۶۰ دقیقه طول بکشند.
اورا همیشه با سردرد همراه نیست، اما معمولاً قبل از مرحله سردرد رخ می‌دهد و می‌تواند به‌عنوان هشداری برای شروع سردرد باشد.
در حدود ۲۰ درصد افراد، اورا ممکن است بیش از ۶۰ دقیقه طول بکشد و در برخی موارد، حتی پس از شروع سردرد اتفاق بیفتد.
3- سردرد (۴ تا ۷۲ ساعت):
- سردرد ضرباندار
- احساس سوراخ شدن سر
- سوزش
- حالت تهوع
- استفراغ
- سرگیجه
- بی‌خوابی
- گرفتگی بینی
- اضطراب
- افسردگی
- حساسیت به نور، بو و صدا
- درد گردن
مرحله سردرد در حمله میگرنی با درد در یک یا هر دو طرف سر مشخص می‌شود. این مرحله معمولاً چند ساعت تا سه روز ادامه دارد.
درد ممکن است در طول سردرد از یک سمت سر به سمت دیگر تغییر کند یا معمولاً در یک سمت شروع شده و به‌تدریج سمت دیگر را درگیر کند.
علائم دیگر این مرحله می‌تواند شامل تهوع، بی‌خوابی، اضطراب و حساسیت به صدا، نور و بو باشد. حتی فعالیت‌های روزمره مانند روشن کردن چراغ یا ورزش می‌تواند این علائم را تشدید کند.
4- دوره پس از حمله (۲۴ تا ۴۸ ساعت):
- ناتوانی در تمرکز
- خستگی
- افسردگی
- حالت سرخوشی
- عدم توانایی در درک
پس‌دوره، که به آن "خماری میگرنی" هم می‌گویند، معمولاً پس از پایان مرحله سردرد رخ می‌دهد. مانند مراحل پیش‌درآمد و اورا، این مرحله هم در همه افراد مبتلا به میگرن دیده نمی‌شود، اما در بیشتر افراد (حدود ۸۰ درصد) اتفاق می‌افتد.
برای کسانی که پس‌دوره را تجربه می‌کنند، این مرحله ممکن است پس از هر حمله میگرنی رخ ندهد و طول آن متفاوت است. برخی افراد این مرحله را به‌اندازه سردرد ناتوان‌کننده می‌دانند.
با اینکه سردرد تمام شده، اما افراد در این مرحله همچنان درگیر حمله میگرن هستند و بهتر است از عوامل محرک مانند نورهای شدید و بوهای قوی پرهیز کنند.
برخی افراد در این مرحله با انجام فعالیت‌های آرامش‌بخش مانند مدیتیشن یا یوگا، نوشیدن آب و اجتناب از استرس، احساس بهتری پیدا می‌کنند.
اهمیت شناخت مراحل میگرن
شناخت مراحل مختلف میگرن برای پیدا کردن روش درمانی توسط متخصص مغز و اعصاب در کلنیک سردرد دکتر رخصت یزدی مناسب بسیار مهم است.
داشتن دفترچه یادداشت سردرد می‌تواند به افراد کمک کند علائم خود و مراحلی که قبل و بعد از هر سردرد تجربه می‌کنند را بشناسند.
شناسایی این علائم و اقدام به درمان زودهنگام می‌تواند شدت سردرد را کاهش دهد یا در برخی موارد، از بروز آن جلوگیری کند.
بیش از ۳۶ میلیون نفر در آمریکا از میگرن رنج می‌برند، اما تنها یک نفر از هر سه نفر درباره سردردهای خود بامتخصص مغز و اعصاب صحبت می‌کند.
اگر شما دچار حملات میگرنی می‌شوید و هنوز با متخصص مغز و اعصاب مشورت نکرده‌اید، میتوانید از خدمات کلنیک فوق تخصصی سردرد دکتر رخصت یزدی بهره من شوید.
