رژیم غذایی مناسب و مکمل های توصیه شده توسط متخصص مغز و اعصاب میتواند در کنترل علایم پارکینسون و بهبود کیفیت زندگی و اثر بخشی بیشتر داروها کمک به سزایی داشته باشد.
موثرترین رژیم غذایی در بیماران پارکینسون توصیه شده توسط متخصص مغز و اعصاب
رژیم‌های بازتوزیع پروتئین (PRDs):
رژیم بازتوزیع پروتئین (Protein Redistribution Diet یا PRD) یک استراتژی تغذیه ای ویژه برای بیماران پارکینسون است که با تنظیم زمان‌بندی و مقدار مصرف پروتئین در طول روز، جذب بهتر داروی لوودوپا (L-dopa) را ممکن می‌سازد.
این رژیم میتواند نوسانات حرکتی و اثرات جانبی مرتبط با لوودوپا را کاهش دهد.
این رژیم‌ها جذب لوودوپا را افزایش داده و نوسانات حرکتی را کاهش می‌دهند.
مبانی علمی PRD
- لوودوپا یکی از اصلی‌ترین داروهای مورد استفاده در پارکینسون است که در روده کوچک جذب می‌شود.
- اسیدهای آمینه موجود در پروتئین‌های غذایی می‌توانند با لوودوپا برای جذب در روده رقابت کنند و اثر درمانی دارو را کاهش دهند
- با کاهش یا تأخیر مصرف پروتئین در ساعات روز، جذب لوودوپا افزایش یافته و کارایی آن بیشتر می‌شود.
چگونه رژیم PRD اجرا می‌شود؟
محدودیت پروتئین در طول روز:
در ساعات روز (زمانی که بیمار بیشترین نیاز به دارو دارد)، مصرف غذاهای پرپروتئین به حداقل می‌رسد.
مصرف پروتئین در وعده شام:
بخش عمده پروتئین مورد نیاز بدن در وعده شام یا آخر شب مصرف می‌شود، زمانی که بیمار دیگر نیازی به اثربخشی حداکثری لوودوپا ندارد.
تمرکز بر کربوهیدرات‌ها و چربی‌ها در روز:
وعده‌های غذایی روزانه بیشتر بر اساس کربوهیدرات‌های پیچیده (مانند نان سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای، سیب‌زمینی) و چربی‌های سالم (مانند روغن زیتون، آووکادو، آجیل) تنظیم می‌شوند.
میان‌وعده‌های کم‌پروتئین:
از میان‌وعده‌های کم‌پروتئین مانند میوه‌ها، سبزیجات و کراکرهای بدون پروتئین استفاده می‌شود.
غذاهای پیشنهادی برای PRD
وعده‌های کم‌پروتئین:
میوه‌ها (سیب، موز، پرتقال، انواع توت‌ها)
سبزیجات غیرنشاسته‌ای (کاهو، اسفناج، خیار، گوجه‌فرنگی)
نان و غلات کم‌پروتئین (مانند نان سبوس‌دار یا برنج سفید)
دسرهای کم‌پروتئین مانند ژله یا شربت.
وعده پروتئینی در شب:
گوشت سفید (مرغ، ماهی)
تخم‌مرغ
حبوبات (عدس، لوبیا، نخود)
لبنیات (ماست، پنیر)
فیبر و کافئین:
مصرف فیبر و کافئین میتواند جذب لوودوپا را بهبود بخشیده و پاسخ بالینی را ارتقا دهد.
نکات مهم در اجرای PRD
هماهنگی با متخصص مغز و اعصاب یا متخصص تغذیه:
برای اطمینان از دریافت کافی پروتئین، کالری و مواد مغذی ضروری.
مصرف پروتئین به میزان نیاز:
بیمار باید به طور روزانه مقدار پروتئین کافی (حدود 0.8 گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن) دریافت کند، اما با زمان‌بندی مناسب.
پیگیری اثر رژیم بر علائم:
بسیاری از بیماران متوجه کاهش علائم حرکتی و بهبود عملکرد روزانه خود می‌شوند، اما این تغییرات باید به دقت پیگیری شود.
مزایای PRD
- بهبود اثربخشی لوودوپا.
- کاهش نوسانات حرکتی.
- کاهش نیاز به افزایش دوز دارو.
مؤثرترین مکمل‌ها برای بیماری پارکینسون
مکمل‌های مختلف از جمله ویتامین‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها، عصاره‌های گیاهی، پروبیوتیک‌ها و مداخلات غذایی خاص می‌توانند به مدیریت علائم، افزایش کارایی درمان‌های مرسوم و حتی کاهش سرعت پیشرفت بیماری پارکینسون کمک کنند.
ویتامین‌ها (Vitamins)
ویتامین D:
مکمل ویتامین D3 میتواند علائم بیماری را تثبیت کند، به‌ویژه در بیمارانی که دارای نشانگرهای ژنتیکی خاص (ژنوتیپ FokI TT یا CT) هستند.
ویتامین B12:
مکمل ویتامین B12 میتواند علائم شناختی، حرکتی و خلقی را در بیمارانی که تحت درمان با لوودوپا هستند، بهبود دهد. این مکمل با کاهش سطوح هموسیستئین و رفع کمبود ویتامین B12 عمل می‌کند.
ویتامین C و B6:
این ویتامین‌ها جذب لوودوپا را افزایش داده و نوسانات حرکتی را کاهش می‌دهند و باعث بهبود پاسخ بالینی می‌شوند.
آنتی‌اکسیدان‌ها (Antioxidants)
کوآنزیم Q10 (CoQ10):
این ماده به دلیل نقش آن در بهبود عملکرد میتوکندری و کاهش استرس اکسیداتیو، به بهبود جزئی اما معنادار علائم پارکینسون کمک کرده است.
گلوتاتیون (Glutathione):
گلوتاتیون در مطالعات کوچک تأثیرات مثبتی در کاهش علائم پارکینسون از طریق مبارزه با استرس اکسیداتیو نشان داده است.
آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی:
موادی مانند فلاونوئیدها، ویتامین‌های E و C و ترکیبات پلی‌فنولی با کاهش استرس اکسیداتیو ممکن است به مدیریت علائم پارکینسون کمک کنند.
عصاره‌های گیاهی (Herbal Extracts)
فیتوتراپی (Phytotherapy):
عصاره‌های گیاهی با خواص آنتی‌اکسیدانی، ضد آپوپتوز و ضد التهابی می‌توانند از نورون‌های دوپامینرژیک محافظت کرده و ناهنجاری‌های رفتاری مرتبط با بیماری را به حداقل برسانند.
پروبیوتیک‌ها (Probiotics)
این مکمل‌ها می‌توانند علائم حرکتی و غیرحرکتی را با هدف قرار دادن مسیرهای استرس اکسیداتیو، التهاب و آپوپتوز در بیماری پارکینسون بهبود دهند.
