کلینیک دکتر رخصت یزدی، پیشرفتهترین مرکز تشخیص و درمان اختلال حافظه و آلزایمر در ایران است . با استفاده از تستهای دقیق مانند CANTAB ، IVA-2 ، RehaCom ، نوار مغز , آزمایشهای خون و سونوگرافی عروق مغز این مرکز با بهرهگیری از جدیدترین روشهای علمی و نرمافزارهای بهروز، تشخیص زودهنگام و تقویت عملکرد مغز را زیر نظر متخصص مغز و اعصاب انجام میدهد.
بهترین کلینیک تشخیص آلزایمر و تقویت حافظه در ایران
کلینیک تخصصی مغز و اعصاب دکتر رخصت یزدی، بهعنوان پیشرفته ترین مرکز ارزیابی و تقویت عملکرد مغز در ایران، شناخته میشود. این کلینیک به طور تخصصی در زمینه تشخیص زودهنگام آلزایمر، اختلال خفیف شناختی (MCI) و مشکلات حافظه فعالیت میکند و از کاملترین مجموعه تستها و روشهای علمی روز دنیا بهره میبرد.
در این مرکز، تشخیص آلزایمر نه صرفاً بر اساس شرح حال یا آزمونهای ساده، بلکه با استفاده از دقیقترین ابزارها و روشهای نوین انجام میشود. این ابزارها شامل تصویربرداری مغزی (MRI)، نوار مغز (EEG) و نقشه مغزی ، تستهای کامپیوتری معتبر مانند CANTAB ، IVA-2 ، RehaCom و ارزیابیهای دیجیتال شناختی با نرمافزارهای به روز، تستهای خون و بیومارکرهای مغزی و سونوگرافی عروق مغز و گردن (TCCS) هستند که همگی زیر نظر مستقیم متخصص مغز و اعصاب و بر اساس آخرین شواهد علمی (Evidence-Based) انجام میشوند.
با افزایش سن، بسیاری از افراد تغییراتی را در حافظه، تمرکز و سایر تواناییهای شناختی خود تجربه میکنند. در برخی موارد، این تغییرات طبیعی و ناشی از روند سالمندی هستند، اما گاهی میتوانند نشانهای از مشکلات جدیتر مانند آلزایمر یا دیگر انواع زوال عقل باشند. بنابراین، بررسی این تغییرات و تشخیص علت آن توسط متخصص مغز و اعصاب از اهمیت بالایی برخوردار است، به ویژه برای افراد بالای ۵۰ سال که در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این اختلالات قرار دارند. دکتر رخصت یزدی در مقاله اهمیت تست حافظه در سالمندان به طور کامل ضرورت انجام تست حافظه و تشخیص زودهنگام آلزایمر را تو ضیح میدهد.
چرا کلینیک مغز و اعصاب دکتر رخصت یزدی را بهترین مرکز تشخیص آلزایمر در ایران میدانیم؟
-
استفاده از پیشرفتهترین تستهای تشخیصی شناختی مانند CANTAB، RehaCom و IVA-2 که دقت بالایی در شناسایی مراحل اولیه آلزایمر دارند.
-
بهرهگیری از تستهای نوروفیزیولوژیک مانند EEG و سونوگرافی عروق مغز و گردن (کاروتید) (TCCS) برای بررسی ساختار و عملکرد مغز.
-
انجام کامل ترین ارزیابیهای شناختی، رفتاری و زیستی در یک مجموعه یکپارچه، با تحلیل دقیق دادهها توسط تیم تخصصی.
-
استفاده از جدیدترین نرمافزارها و پروتکلهای تشخیصی روز دنیا که بهطور مداوم بهروزرسانی میشوند و مبتنی بر شواهد علمی معتبر هستند.
-
حضور پزشک متخصص مغز و اعصاب با تجربه بالا در حوزه تشخیص زودهنگام آلزایمر و اختلالات شناختی.
جهت مشاوره برای انجام تستهای حافظه و تشخیص آلزایمر روی لینک تماس با کلینیک دکتر رخصت یزدی کلیک نمایید و یا با شماره تلفن ۰۹۰۲۶۶۹۲۸۸۸ تماس بگیرید.
در کلینیک تخصصی مغز و اعصاب دکتر رخصت یزدی ، هدف فقط تشخیص نیست، بلکه طراحی برنامههای تقویت عملکرد مغز، درمان غیردارویی و برنامهریزی برای پیشگیری از پیشرفت بیماری نیز بخش مهمی از خدمات است.
در ادامه، میتوانید با روشهای دقیق تشخیصی مورد استفاده در کلینیک دکتر رخصت یزدی آشنا شوید.
تشخیص بیماری آلزایمر بر اساس ترکیبی از ارزیابیهای شناختی، روشهای تصویربرداری و بهویژه در سالهای اخیر، آزمایشهای خون برای شناسایی نشانگرهای زیستی انجام میشود. تشخیص زودهنگام و دقیق اهمیت زیادی دارد، زیرا تغییرات پاتولوژیک در مغز معمولاً سالها پیش از بروز علائم شروع میشود.
تشخیص دمانس و بیماری آلزایمر بر اساس شواهد علمی معمولاً از طریق ترکیبی از آزمونهای شناختی، تصویربرداری مغزی و آزمایشهای زیستی (از جمله آزمایش خون) انجام میشود. پژوهشها نشان میدهند که استفاده همزمان از این روشها، دقت تشخیص را به طور قابل توجهی افزایش میدهد.
۱. آزمونهای شناختی ابزار پایه و بسیار توصیه شده هستند
بررسی تاریخچه بالینی، معاینه فیزیکی و آزمونهای غربالگری شناختی (مانند MMSE و MOCA) اولین گام در تشخیص دمانس هستند و در سطح مراقبتهای اولیه کاربرد گسترده دارند آزمونهای شناختی و نوروسایکولوژیک همچنان پایه اصلی تشخیص اولیه آلزایمر هستند. این آزمونها به تمایز بین روند طبیعی سالمندی، اختلال خفیف شناختی و زوال عقل کمک میکنند. ابزارهایی مانند آزمون وضعیت ذهنی مینیمنتال و مقیاس ارزیابی بیماری آلزایمر برای بررسی حافظه، استدلال و عملکردهای روزمره بهکار میروند. نشانگرهای شناختی در پیشبینی تبدیل اختلال خفیف شناختی به آلزایمر نقش مهمی دارند و معمولاً با سایر ابزارهای تشخیصی ترکیب میشوند تا دقت تشخیص افزایش یابد.
آزمونهای شناختی کامپیوتری مانند CANTAB و RehaCom بهطور فزایندهای برای ارزیابی و پایش عملکرد شناختی در شرایطی مانند دمانس، اختلال خفیف شناختی و تا حدودی در اختلال کمتوجهی-بیشفعالی (ADHD) استفاده میشوند. این ابزارها معیارهایی عینی و قابل تکرار ارائه میدهند و گاهی میتوانند نقصهای شناختی خفیف را زودتر از آزمونهای کاغذی سنتی شناسایی کنند.
استفاده از CANTAB در تشخیص زودهنگام آلزایمر و اختلال خفیف حافظه و شناخت
باتری آزمون CANTAB بهویژه آزمونهای Paired Associates Learning، Spatial Working Memory و Delayed Matching to Sample در تمایز بین افراد سالم، مبتلایان به اختلال خفیف شناختی و بیماران آلزایمر عملکرد قابل اعتمادی دارد. این آزمونها نسبت به نقصهای زودهنگام حافظه و عملکرد اجرایی حساس هستند و در تشخیص زودهنگام و پیگیری روند پیشرفت بیماری از اختلال خفیف شناختی به سمت دمانس، ارزشمند تلقی میشوند.
امتیازات CANTAB میتوانند پیشبینی کنند که کدام بیماران مبتلا به اختلال خفیف شناختی در معرض خطر بالاتری برای پیشرفت به دمانس هستند. استفاده از آزمونهای مختلف در حوزههای شناختی متفاوت، دقت پیشبینی را افزایش میدهد.
اثر تمرین (بهبود عملکرد به دلیل تکرار آزمون) بهویژه در آزمونهای حافظه کاری فضایی و یادگیری جفتها مشاهده میشود و بنابراین، در مطالعات طولی باید نتایج با احتیاط تفسیر شوند.
آزمونهای دیجیتال مانند CANTAB بهطور کلی در تشخیص اختلال خفیف شناختی و دمانس عملکرد تشخیصی مناسبی دارند و اغلب حساسیت و ویژگی بالاتر از ۸۰ درصد را نشان میدهند که قابل مقایسه با آزمونهای سنتی است.
این ابزارها دادههای غنیتری مانند زمان واکنش و الگوهای خطا جمعآوری میکنند و برای غربالگری در مقیاس بزرگ یا از راه دور مناسب هستند.
مجموعه تستهای عصبروانشناسی کامپیوتری CANTAB یکی از ابزارهای مفید برای تشخیص زودهنگام بیماری آلزایمر و دیگر انواع زوال عقل است. پژوهشها نشان میدهند که این تستها، بهویژه آزمون یادگیری جفتهای مرتبط یا PAL، بهطور خاص در شناسایی اختلالات حافظه در مراحل اولیه آلزایمر مؤثر هستند.
تحقیقات مختلف نشان دادهاند که آزمون PAL میتواند بین افراد سالم، افراد دچار اختلال خفیف شناختی (MCI) و بیماران مبتلا به آلزایمر تمایز قائل شود. عملکرد در این آزمون با آزمونهای حافظه سنتی ارتباط نزدیکی دارد و برای شناسایی اختلالات حافظه بسیار دقیق است. همچنین، این تست میتواند پیشبینی کند که آیا افراد با مشکلات خفیف حافظه در آینده به آلزایمر مبتلا خواهند شد یا خیر.جهت اطلاعات بیشتر به مقاله P3-074: Using the CANTAB computerized battery to discriminate mild cognitive impairment and dementias رجوع کنید.
از این تست حتی در افرادی که هنوز معیارهای کامل اختلال شناختی خفیف را ندارند نیز استفاده شده و توانسته اختلالات خفیف اما معناداری را در کسانی که نشانگرهای زیستی آلزایمر در مایع نخاعی دارند، شناسایی کند. در برخی مناطق مانند ولز، نسخه موبایل CANTAB برای غربالگری سریع بیماران در خانه استفاده شده است تا افرادی که واقعاً نیاز به ارجاع به مراکز تخصصی دارند، شناسایی شوند و منابع پزشکی بهینه استفاده شود.
همچنین پژوهشها نشان دادهاند که این ابزار توانایی تفکیک دقیق میان آلزایمر، اختلال شناختی خفیف، و دیگر انواع زوال عقل را دارد. حتی مشخص شده که تغییرات در عملکرد بیماران در تست PAL پس از دریافت یک دوز دارو میتواند اثربخشی درمان را در طولانیمدت پیشبینی کند.جهت اطلاعات بیشتر مقاله Subtle cognitive deficits assessed by means of CANTAB in a cohort of subjects with CSF AD profile مطالعه فرمایید.
در نتیجه، تستهای CANTAB به ویژه آزمون PAL، ابزاری علمی و کاربردی برای شناسایی زودهنگام، تشخیص و پیگیری بیماری آلزایمر و سایر انواع زوال عقل هستند و میتوانند در تحقیقات و همچنین در عمل بالینی مورد استفاده قرار گیرند.
۲. تصویربرداری مغزی به تشخیص زودهنگام آلزایمر کمک میکند
امآرآی ساختاری کوچکشدن هیپوکامپ را نشان میدهد، و PET یا CT پرفیوژن میتواند الگوهای کاهش متابولیسم مغز را نمایان کند که در افتراق آلزایمر از دیگر انواع دمانس کمککننده است تصویربرداری ساختاری با امآرآی بهطور معمول برای شناسایی تحلیل مغز، بهویژه در ناحیه هیپوکامپ و لوب گیجگاهی داخلی استفاده میشود. با این حال، حساسیت و ویژگی این روش متوسط است و بیشتر برای رد سایر علل کاهش شناختی کاربرد دارد تا تشخیص قطعی آلزایمر.
تصویربرداری پیشرفته مانند پتاسکن میتواند تجمع آمیلوئید-بتا و پروتئین تائو، که از نشانههای بارز آلزایمر هستند، را شناسایی کند. این روشها دقت بالایی دارند اما هزینهبر بوده و دسترسی به آنها محدود است.روشهای جدید مبتنی بر یادگیری ماشین و یادگیری عمیق با استفاده از دادههای امآرآی، امیدبخش بهبود تشخیص زودهنگام و تفکیک مراحل مختلف بیماری هستند.
۳. تشخیص آلزایمر با آزمایش خون
مقاله جدید منتشرشده از سوی انجمن آلزایمر، نخستین دستورالعمل رسمی بالینی برای استفاده از آزمایشهای نشانگر زیستی خونی (BBM) در تشخیص بیماری آلزایمر را ارائه میدهد. در این دستورالعمل، تاکید شده آزمایشهایی که حساسیت و ویژگی آنها بیش از ۹۰ درصد باشد، میتوانند جایگزین مطمئنی برای روشهای تشخیصی پرهزینه و تهاجمی مانند اسکن PET و آزمایش مایع مغزی-نخاعی (CSF) باشند. همچنین اگر ویژگی آزمایش کمتر از ۹۰ و حداقل ۷۵ درصد باشد، میتواند به عنوان مرحله اول غربالگری استفاده شود. در این حالت، نتیجه منفی میتواند آلزایمر را رد کند، اما نتیجه مثبت باید با PET یا CSF تأیید شود. دستورالعمل جدید بر تفسیر نتایج آزمایش در چارچوب وضعیت بالینی بیمار تأکید دارد و هنوز هیچ برند خاصی از تستها را توصیه نمیکند. جدیدترین دستورالعمل علمی نشان میدهد که بهترین روش تشخیص آلزایمر میتواند استفاده از آزمایشهای خون با دقت بالا باشد. این روش، با جایگزینی اسکنهای گرانقیمت و نمونهگیری از مایع مغزی، مسیر تشخیص بیماری را سادهتر کرده است. به گفته بهترین متخصص مغز و اعصاب دکتر حمیدرضا رخصت یزدی ، تفسیر دقیق این آزمایشها باید در کنار ارزیابی بالینی کامل انجام شود تا تشخیص درست صورت گیرد. این تحول علمی، گامی بزرگ در تشخیص زودهنگام و شروع درمان مؤثر آلزایمر به شمار میرود.در این دستور العمل توصیه میشود که : BBM نباید قبل از یک ارزیابی جامع بالینی بهکار رود و همچنین نتایج تست باید همیشه در چارچوب وضعیت بالینی بیمار توسط متخصص مغز و اعصاب تفسیر شوند.
نکته مهم: این تستها برای غربالگری مرحله اول (triaging) مناسب هستند و نتیجه منفی با احتمال بالا، بیماری آلزایمر را رد میکند ولی نتیجه مثبت باید با PET یا CSF تأیید شود.
این تستها شامل موارد زیر است:
- Plasma p-tau217: این تست سطح پروتئین tau فسفریلهشده در محل threonine 217 را در خون اندازهگیری میکند. این پروتئین یکی از دقیقترین نشانگرهای آسیب شناختهشده در مغز افراد مبتلا به آلزایمر است و دقت بالایی دارد.
- Plasma p-tau181: در این تست، میزان tau فسفریلهشده در محل threonine 181 بررسی میشود. این نشانگر نیز برای تشخیص اولیه آلزایمر و افتراق آن از سایر اختلالات شناختی کاربرد دارد.
- Plasma p-tau231: نوع دیگری از tau فسفریلهشده است که در مراحل اولیه آسیب مغزی در بیماری آلزایمر افزایش مییابد. این تست بهویژه در تشخیص پیشبالینی (قبل از بروز علائم) مورد توجه قرار گرفته است.
- Plasma Aβ42/Aβ40 ratio: در این تست نسبت آمیلوئید بتا ۴۲ به ۴۰ اندازهگیری میشود. کاهش این نسبت نشاندهنده تجمع غیرطبیعی آمیلوئید در مغز است که یکی از ویژگیهای اصلی بیماری آلزایمر محسوب میشود.
- p-tau217 / non–p-tau217 × 100 ratio: این نسبت برای بررسی دقیقتر تغییرات مرتبط با tau طراحی شده است و میتواند تمایز بهتری بین آلزایمر و دیگر انواع زوال عقل ایجاد کند.
- Plasma Neurofilament Light (NfL): اگرچه در این دستورالعمل بهعنوان تست اصلی در نظر گرفته نشده، اما NfL شاخصی عمومی برای آسیب عصبی است و در بررسی شدت بیماریهای نورودژنراتیو مورد استفاده قرار میگیرد.
- Glial Fibrillary Acidic Protein (GFAP): این نشانگر در مواردی که التهاب و آسیب سلولهای گلیال مغز وجود دارد، افزایش مییابد. اگرچه هنوز بهطور گسترده در بالین استفاده نمیشود، اما در تحقیقات برای تشخیص زودهنگام آلزایمر بررسی شده است.
۴. EEG و الگوریتمهای هوش مصنوعی دقت بالایی در تشخیص آلزایمر دارند
با استفاده از EEG و مدلهای یادگیری ماشین مانند Subspace KNN، پژوهشگران موفق به طبقهبندی بیماران با دقت بالای ۹۰٪ شدند که بهویژه برای جمعیتهای بزرگ قابل استفاده است [(Oltu et al., 2019)]
نوار مغز یا الکتروانسفالوگرافی (EEG) یک ابزار ارزشمند، غیرتهاجمی و مقرونبهصرفه است که نقش مهمی در تشخیص دمانس و افتراق بین انواع مختلف آن از جمله بیماری آلزایمر دارد. هرچند EEG بهتنهایی برای تشخیص قطعی کافی نیست، اما بهعنوان یک بیومارکر کمکی میتواند اطلاعات مفیدی درباره عملکرد مغز و فعالیتهای نورونی ارائه دهد.
در حالت کلی، دمانس با کند شدن گسترده فعالیتهای مغزی همراه است. این وضعیت در EEG به صورت انتقال قدرت امواج مغزی از باندهای سریعتر مانند آلفا و بتا به باندهای کندتر مانند دلتا و تتا دیده میشود. کاهش توان در باندهای فرکانس بالا (آلفا و بتا) و افزایش در باندهای فرکانس پایین (دلتا و تتا) یکی از تغییرات مشخص در این بیماران است. همچنین، فعالیت الکتریکی مغز در بیماران دمانس معمولاً نسبت به افراد سالم پیچیدگی کمتری دارد. کاهش هماهنگی و اتصال عملکردی بین نواحی مختلف مغز نیز از ویژگیهای دیگر EEG در این بیماران است.
نوار مغز بهویژه در تمایز بیماری آلزایمر از دیگر انواع دمانسهایی که علائم مشابه دارند مانند دمانس با اجسام لویی (DLB) و دمانس عروقی مفید است.
در بیماری آلزایمر، معمولاً یک کندی عمومی در ریتمهای زمینهای مغز دیده میشود. کاهش قدرت امواج آلفا و افزایش امواج کندتر دلتا و تتا بهویژه در نواحی پسسری و گیجگاهی مشاهده میشود. میانگین فرکانس غالب در این بیماران اغلب کمتر از افراد سالم ولی بالاتر از بیماران DLB است، مثلاً در محدوده ۷.۵ تا ۸.۸ هرتز. همچنین کاهش همزمانی در باند آلفا، بهخصوص در نواحی خلفی مغز دیده میشود.
در دمانس با اجسام لویی، اختلالات EEG شدیدتر و بارزتر از آلزایمر هستند، حتی در مراحل اولیه مانند اختلال شناختی خفیف. فرکانس غالب در این بیماران معمولاً پایینتر از بیماران آلزایمر و در محدوده ۶.۷ تا ۷.۵ هرتز است. ویژگی خاص این نوع دمانس وجود امواج آهسته برجسته مانند فعالیت دلتا ریتمیک گذرا در ناحیه فرونتال (FIRDA) و نوسانات دورهای در محدوده پیشآلفا و تتا است که بهعنوان نشانگرهای کمکی در تشخیص این بیماری مطرح هستند.
در دمانس عروقی، نوار مغز ممکن است افزایش قدرت آلفا نسبت به آلزایمر را نشان دهد و تغییراتی در اتصال عملکردی و دینامیک زمانی سیگنال مشاهده شود. در بیماری کروتزفلد-یاکوب، نوار مغز ابزار کلیدی تشخیص است و الگوی خاصی از موجهای شارپ دورهای را نشان میدهد.
با پیشرفت فناوری، روش نوار مغز کمی (QEEG) و الگوریتمهای یادگیری ماشین، توانایی تشخیصی EEG را افزایش دادهاند. در QEEG، دادههای خام EEG توسط نرمافزارهای خاص تحلیل شده و ویژگیهایی مانند توان طیفی، همزمانی و پیچیدگی سیگنال استخراج میشود. این دادهها میتوانند در مدلهای هوش مصنوعی برای طبقهبندی دقیقتر انواع دمانس و تشخیص زودهنگام و پایش پیشرفت بیماری بهکار گرفته شوند.
ابزارهای غیرتهاجمیای هستند که به طور فزایندهای برای بررسی و مدیریت دمانس (زوال عقل) استفاده میشوند. این تکنیکها جریان خون در شریانهای کاروتید و مغزی را بررسی میکنند و به شناسایی تغییرات عروقی مرتبط با کاهش عملکرد شناختی کمک میکنند.
داپلر کاروتید میتواند عوامل عروقی مؤثر در دمانس را شناسایی کند: تنگی شریان کاروتید و افزایش ضخامت داخلی-میانی (IMT) با کاهش شناختی و پیشرفت سریعتر آلزایمر در ارتباط هستند (Pavlovic, 2016)
TCD کاهش زودهنگام جریان خون مغزی در دمانس را نشان میدهد: در بیماران آلزایمری، کاهش سرعت جریان خون در شریانهای مغزی (MCA, ACA, PCA) مشاهده شده است که نشان میدهد TCD در تشخیص زودهنگام دمانس مفید است.
تنگی شریان کاروتید پیشرفت آلزایمر را تسریع میکند: تنگی شدید کاروتید داخلی با کاهش سریعتر شناختی همراه است و داپلر ترانسکرانیال میتواند اختلال در واکنشپذیری مغزی را شناسایی کند و نتیجه شناختی را پیشبینی کند (Silvestrini et al., 2011).
شاخصهای داپلر میتوانند به تفکیک انواع دمانس کمک کنند: دمانس عروقی و دمانس تحلیلبرنده ممکن است الگوهای مقاومت عروقی متفاوتی در سونوگرافی داپلر نشان دهند.
سونوگرافی داپلر میتواند آترواسکلروز را در دمانس عروقی آشکار کند: بیماران مبتلا به دمانس عروقی معمولاً ضخامت دیواره بیشتر، وجود پلاک و تغییرات همودینامیک بیشتری دارند.
۶.تشخیص بیماری آلزایمر با واقعیت مجازی VR :
واقعیت مجازی (VR) روشی نوین برای تشخیص زودهنگام آلزایمر و ارزیابی شناختی است. تستهایی مانند Cogniclear VR با شبیهسازی محیطهای واقعی، عملکرد مغز را در ۸ حوزه شناختی بررسی کرده و با استفاده از هوش مصنوعی، دقت تشخیص را افزایش میدهند. این فناوری میتواند به عنوان یک ابزار موثر در غربالگری و پیشگیری از آلزایمر توسط متخصص مغز و اعصاب مورد استفاده قرار گیرد.
در مجموع طبق نظر و تجربه دکتر حمیدرضا رخصت یزدی متخصص مغز و اعصاب
در مطالعات گسترده در میان سالمندان ایالات متحده، استفاده همزمان از آزمونهای شناختی، تصویربرداری و آزمایش خون به شناسایی دقیقتر دمانس کمک کرده است. ترکیب آزمونهای شناختی، تصویربرداری مغزی و بیومارکرهای خونی، در حال حاضر دقیقترین و قابل دسترسترین روش برای تشخیص دمانس و آلزایمر است. این رویکرد ترکیبی، شانس تشخیص زودهنگام و صحیح را به طور قابلتوجهی افزایش میدهد.
جهت مشاوره برای انجام تستهای حافظه و تشخیص آلزایمر روی لینک تماس با کلینیک دکتر رخصت یزدی کلیک نمایید و یا با شماره تلفن ۰۹۰۲۶۶۹۲۸۸۸ تماس بگیرید.
مقالات مرتبط:
جهت انجام تست های تشخیص آلزایمر در تهران با کلینیک مغز و اعصاب دکتر رخصت یزدی تماس بگیرید.
جهت انجام این تست در کرج میتوانید با کلنیک مغز و اعصاب وصال تماس بگیرید. دکتر مریم نوروزیان