درمان سرگیجه بستگی به علت آن دارد و شامل داروهای آنتی‌هیستامین، آنتی‌کولینرژیک، بنزودیازپین و ضدتهوع است. بتاهیستین یکی از داروهای مؤثر برای درمان سرگیجه مزمن، به‌ویژه در بیماری منیر است. توانبخشی دهلیزی نیز نقش مهمی در بهبود تعادل دارد. در صورت تداوم یا تشدید علائم، مراجعه به پزشک متخصص مغز و اعصاب ضروری است.
درمان سرگیجه
درمان سرگیجه عمدتاً بر اساس علت‌های آن انجام می‌شود
درمان‌های غیراختصاصی برای حملات سرگیجه، که برخی از آن‌ها خارج از موارد تأییدشده استفاده می‌شوند، شامل آنتی‌هیستامین‌ها، آنتی‌کولینرژیک‌ها، بنزودیازپین‌ها و داروهای ضدتهوع و استفراغ هستند .
داروهای علامتی باید پس از فروکش کردن علائم شدید قطع شوند.
توانبخشی دهلیزی در مورد سرگیجه وضعیتی حمله‌ای خوش‌خیم (BPPV)، جا‌به‌جایی ذرات اتولیت مفید است.
سرگیجه ممکن است علل مختلفی داشته باشد که برخی بی‌خطر و برخی جدی‌تر هستند. در موارد زیر، مراجعه به متخصص مغز و اعصاب و انجام MRI ضروری است:
۱. سرگیجه ناگهانی و شدید
- اگر سرگیجه شدید و ناگهانی شروع شده و همراه با علائم دیگر مانند سردرد شدید، بی‌حسی، یا اختلال در بینایی باشد، ممکن است نشان‌دهنده مشکلات مغزی مانند سکته مغزی باشد.
۲. سرگیجه همراه با علائم عصبی
- اگر همراه با سرگیجه، علائم زیر را دارید، باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید:
- دوبینی یا تاری دید
- اختلال در تکلم
- ضعف یا بی‌حسی در یک طرف بدن
- عدم تعادل شدید
- مشکل در بلع یا افتادگی صورت
۳. سرگیجه مداوم و طولانی‌مدت
- اگر سرگیجه شما بیش از چند هفته ادامه داشته باشد یا به تدریج بدتر شود، ممکن است ناشی از مشکلاتی مانند تومور مغزی یا بیماری‌های سیستم عصبی مرکزی باشد.
۴. سرگیجه‌ای که با تغییر وضعیت بهبود نمی‌یابد
- سرگیجه‌ای که با تغییر موقعیت (مثلاً دراز کشیدن یا نشستن) بهبود پیدا نکند، می‌تواند نشانه یک مشکل جدی‌تر در مغز باشد.
۵. سرگیجه همراه با سردرد شدید و غیرمعمول
- اگر سرگیجه با سردرد شدید، ناگهانی و غیرمعمول همراه باشد، به‌ویژه اگر این اولین بار باشد که چنین سردردی را تجربه می‌کنید، نیاز به بررسی دارد.
۶. سرگیجه بعد از آسیب به سر
- اگر پس از ضربه به سر دچار سرگیجه شده‌اید، به‌خصوص اگر همراه با تهوع، استفراغ، کاهش هوشیاری یا اختلال در حافظه باشد، احتمال خونریزی یا آسیب مغزی وجود دارد و MRI یا CT اسکن ضروری است.
۷. سرگیجه همراه با کاهش شنوایی یا وزوز گوش یک‌طرفه
- اگر سرگیجه همراه با کاهش شنوایی یک‌طرفه یا وزوز گوش در یک گوش باشد، ممکن است نشان‌دهنده نوروم آکوستیک (یک تومور خوش‌خیم عصب شنوایی) باشد که نیاز به تصویربرداری MRI دارد.
۸. سرگیجه‌ای که با بیهوشی یا افت فشار خون همراه است
- اگر سرگیجه همراه با افت ناگهانی فشار خون، احساس ضعف شدید یا بیهوشی باشد، ممکن است ناشی از مشکلات عروقی مغز یا سایر اختلالات عصبی باشد.
کارهایی که می‌توانید برای کاهش سرگیجه انجام دهید
✅ کارهایی که باید انجام دهید:
- در یک اتاق آرام و تاریک دراز بکشید تا احساس چرخش کمتر شود.
- هنگام انجام فعالیت‌های روزانه، سر خود را به‌آرامی و با دقت حرکت دهید.
- هنگام احساس سرگیجه، بلافاصله بنشینید.
- هنگام بلند شدن در شب، چراغ‌ها را روشن کنید.
- اگر در معرض خطر افتادن هستید، از عصا استفاده کنید.
- **با چند بالش زیر سر بخوابید تا سر کمی بالا باشد.
- هنگام بلند شدن از رختخواب، ابتدا آرام بنشینید و چند لحظه صبر کنید، سپس بایستید.
- سعی کنید آرام باشید، زیرا اضطراب می‌تواند سرگیجه را تشدید کند.
❌ کارهایی که نباید انجام دهید:
- خم نشوید تا چیزی را از روی زمین بردارید؛ به‌جای آن با خم کردن زانوها بنشینید.
- گردن خود را بیش از حد نکشید، مثلاً هنگام برداشتن چیزی از قفسه‌های بلند.
برای دانستن راهکار خانگی بیشتر و درمان غیر داروی سرگیجه ، مقاله درمان خانگی سرگیجه را مطالعه کنید.
درمان دارویی سرگیجه
1. آنتی‌هیستامین‌ها
- مکلیزین (Meclizine): ۱۲.۵-۲۵ میلی‌گرم، هر ۶ ساعت در صورت نیاز
عوارض جانبی: خواب‌آلودگی، تاری دید
- دیفن‌هیدرامین (Diphenhydramine): ۲۵-۵۰ میلی‌گرم، هر ۶ ساعت در صورت نیاز
عوارض جانبی: خواب‌آلودگی، گیجی، بی‌قراری، تاکی‌کاردی، تاری دید، خشکی مخاط، ترشحات غلیظ برونشی، مشکل در ادرار کردن، یبوست
- دیمن‌هیدرینات (Dimenhydrinate): ۵۰-۱۰۰ میلی‌گرم، هر ۶ ساعت در صورت نیاز
عوارض جانبی:خواب‌آلودگی، بی‌قراری، تاکی‌کاردی، تاری دید، ترشحات غلیظ برونشی
2. آنتی‌کولینرژیک‌ها
- اسکوپولامین (Scopolamine): یک برچسب پوستی ۱.۵ میلی‌گرمی هر ۷۲ ساعت در صورت نیاز
عوارض جانبی: خواب‌آلودگی، سرگیجه، گیجی، تحریک‌پذیری، تاری دید
3. بنزودیازپین‌ها
دیازپام (Diazepam): ۱-۵ میلی‌گرم، هر ۸ ساعت در صورت نیاز
عوارض جانبی:خواب‌آلودگی، گیجی، فراموشی، تحمل دارویی، علائم ترک
لورازپام(Lorazepam): ۱-۲ میلی‌گرم، هر ۸ ساعت در صورت نیاز
عوارض جانبی:** خواب‌آلودگی، گیجی، فراموشی، تحمل دارویی، علائم ترک
آلپرازولام (Alprazolam): ۰.۲۵-۰.۵ میلی‌گرم، هر ۶ ساعت در صورت نیاز
عوارض جانبی: خواب‌آلودگی، گیجی، فراموشی، تحمل دارویی، علائم ترک
کلونازپام (Clonazepam): ۰.۲۵-۰.۵ میلی‌گرم، هر ۸ ساعت در صورت نیاز
عوارض جانبی: خواب‌آلودگی، گیجی، فراموشی، تحمل دارویی، علائم ترک
4. داروهای ضدتهوع (آنتی‌امتیک‌ها)
- پروکلرپرازین (Prochlorperazine):
- ۵-۱۰ میلی‌گرم خوراکی، هر ۶ ساعت در صورت نیاز
- ۲۵ میلی‌گرم مقعدی، هر ۱۲ ساعت در صورت نیاز
عوارض جانبی: افت فشار خون، علائم خارج هرمی
- متوکلوپرامی (Metoclopramide): ۵-۱۰ میلی‌گرم، هر ۶ ساعت در صورت نیاز (عدم استفاده مداوم بیش از ۱۲ هفته)
- عوارض جانبی:علائم خارج هرمی از جمله دیسکینزی تأخیری
- اندانسترون(Ondansetron): ۴ میلی‌گرم، هر ۸ ساعت در صورت نیاز
- عوارض جانبی: یبوست، سرگیجه، ضعف، طولانی شدن فاصله QT
بتاهیستین (Betahistine)
نیز یکی از داروهای پرکاربرد در درمان سرگیجه، به‌ویژه در بیماری منیر است. این دارو با افزایش جریان خون در گوش داخلی و تأثیر بر گیرنده‌های هیستامینی (H1 و H3) در سیستم عصبی مرکزی، به کاهش سرگیجه کمک می‌کند.
دوز مصرفی: معمولاً ۸ تا ۴۸ میلی‌گرم در روز (معمولاً در دوزهای تقسیم‌شده*مثل ۸ یا ۱۶ میلی‌گرم، دو تا سه بار در روز) مصرف می‌شود.
عوارض جانبی:
- تهوع
- ناراحتی گوارشی
- سردرد
- واکنش‌های آلرژیک (به‌ندرت)
مصرف بتاهیستین معمولاً برای درمان بلندمدت سرگیجه مزمن توصیه می‌شود و برخلاف داروهای آرام‌بخش مثل بنزودیازپین‌ها، باعث خواب‌آلودگی نمی‌شود و تداخل منفی با توانبخشی دهلیزی ندارد.
