سرگیجه می‌تواند ناشی از مشکلات گوش داخلی، استرس یا کم‌آبی باشد. برای درمان، تغییر سبک زندگی، تمرینات تعادلی و در موارد شدید، مراجعه به متخصص مغز و اعصاب توصیه می‌شود.

راهکارهای درمان غیر دارویی سرگیجه در خانه 

درمان سرگیجه بستگی به علت آن دارد. در بسیاری از موارد، سرگیجه بدون نیاز به درمان برطرف می‌شود. این به دلیل توانایی مغز در سازگاری با تغییرات گوش داخلی و استفاده از سایر فرآیندهای بدن برای حفظ تعادل است.  

با رعایت این راهکارها می‌توانید دفعات و شدت سرگیجه را کاهش دهید و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشید.

البته به یاد داشته باشید اگر سرگیجه شما شدید، مداوم یا همراه با علائم دیگر مانند سردرد، اختلال در بینایی، ضعف در اندام‌ها یا مشکل در صحبت کردن باشد، حتماً به متخصص مغز و اعصاب  مراجعه کنید.  

1️⃣ تمرینات و تکنیک‌های مخصوص سرگیجه  

✅ تمرینات توانبخشی دهلیزی (Vestibular Rehabilitation Therapy - VRT) 

• این نوعی فیزیوتراپی است که به تقویت سیستم دهلیزی کمک می‌کند. سیستم دهلیزی سیگنال‌هایی را درباره حرکت سر و بدن به مغز ارسال می‌کند.  
• تمریناتی که به مغز کمک می‌کنند تا با سیگنال‌های نامتعادل گوش داخلی سازگار شود.  
• شامل حرکات چشمی، سر، گردن و تمرینات تعادلی است.
• متخصص مغز و اعصاب  ممکن است توانبخشی دهلیزی را توصیه کند اگر شما دچار حملات مکرر سرگیجه هستید.  
• این روش به آموزش سایر حواس برای جبران سرگیجه کمک می‌کند.  

✅ مانورهای موقعیتی (Positioning Maneuvers) برای BPPV  

   - مانور اپلی (Epley Maneuver): حرکت دادن سر به موقعیت‌های خاص برای جابه‌جایی کریستال‌های گوش داخلی.  

مراحل مانور اپلی:  

1. سر خود را به سمتی که سرگیجه ایجاد می‌شود، بچرخانید.  

2. به پشت دراز بکشید و سر خود را در همان وضعیت کمی بیرون از لبه‌ی تخت نگه دارید.  

3. سر خود را آرام به سمت مقابل بچرخانید. 

4. بدن خود را بچرخانید تا هم‌راستا با سر قرار بگیرد.

5. چند دقیقه در این وضعیت بمانید، سپس بنشینید.

کل این روش ۵ تا ۱۰ دقیقه طول می‌کشد. 

   - مانور فاستر (Foster Maneuver یا Half Somersault): خم شدن و تغییر موقعیت سر برای کاهش سرگیجه.  

   - مانور برندت-داروف (Brandt-Daroff Exercises):تمریناتی برای تطبیق مغز با سیگنال‌های ناهماهنگ گوش داخلی.  

2️⃣ اصلاح سبک زندگی و تغییر عادات روزانه

✅ اصلاح وضعیت خواب: 

   - خواب کافی و منظم داشته باشید.  

   - هنگام بلند شدن از رختخواب، ابتدا آرام بنشینید و بعد به‌آرامی بایستید.  

   - با چند بالش بخوابید تا سر کمی بالا باشد.  

✅ حرکات بدن را کنترل کنید:  

   - از تغییرات ناگهانی وضعیت سر و گردن خودداری کنید.  

   - هنگام ایستادن، نشستن یا راه رفتن، آرام حرکت کنید.  

✅ محیط اطراف را ایمن کنید: 

   - هنگام شب چراغ‌ها را روشن کنید تا تعادل خود را از دست ندهید.  

   - در صورت نیاز از عصا یا واکر برای راه رفتن استفاده کنید.  

   - از رانندگی یا کار با ماشین‌آلات سنگین خودداری کنید تا زمانی که سرگیجه بهبود یابد.  

✅ مدیریت استرس و اضطراب: 

   - مدیتیشن، یوگا، تمرینات تنفسی، و آرام‌سازی عضلانی به کاهش اضطراب کمک کرده و سرگیجه را کاهش می‌دهند.  

   - استرس می‌تواند سرگیجه را تشدید کند، بنابراین تمرینات آرامش‌بخش مهم هستند.  

3️⃣ تغذیه و هیدراتاسیون 

✅ هیدراته ماندن (نوشیدن آب کافی):  

   - کم‌آبی بدن باعث افت فشار خون و تشدید سرگیجه می‌شود.  

   - روزانه حداقل ۸ لیوان آب بنوشید.  

✅ اصلاح رژیم غذایی:  

   - کاهش مصرف نمک، قند، کافئین و الکل (این موارد می‌توانند تعادل مایعات گوش داخلی را تحت تأثیر قرار دهند).  

   - افزایش مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های سالم برای تقویت سیستم عصبی.  

   - در بیماری منیر، کاهش نمک می‌تواند به بهبود علائم کمک کند.  

✅ پرهیز از مواد محرک: 

   - الکل و نیکوتین می‌توانند جریان خون گوش داخلی را تغییر داده و سرگیجه را بدتر کنند.  

4️⃣ ورزش و فعالیت‌های بدنی  

✅ ورزش‌های تعادلی:  

   - تمریناتی مانند ایستادن روی یک پا، راه رفتن روی یک خط مستقیم، چرخاندن سر در حین حرکت به بهبود تعادل کمک می‌کنند.  

   - پیاده‌روی ملایم نیز مفید است.  

✅ حرکات چشمی برای کاهش سرگیجه:  

   - تمرین فوکوس چشمی: شیئی را در فاصله‌ای مشخص نگه داشته و چشمان خود را بر روی آن متمرکز کنید.  

   - حرکت دادن چشم به طرفین و بالا و پایین می‌تواند به بازآموزی سیستم دهلیزی کمک کند.  

✅ حرکت آهسته:  

- هنگام راه رفتن، برخاستن از تخت یا چرخاندن سر، به آرامی حرکت کنید تا از سرگیجه جلوگیری شود.  

- در صورت نیاز، از عصا یا وسیله کمکی برای جلوگیری از افتادن استفاده کنید.  

- اگر احساس سرگیجه داشتید، فوراً بنشینید یا دراز بکشید.  

- هنگام خم شدن، از زانوها خم شوید، نه از کمر.

5️⃣ درمان‌های جایگزین و مکمل  

✅ طب سوزنی (Acupuncture):  

   - برخی افراد گزارش کرده‌اند که طب سوزنی به کاهش سرگیجه و اضطراب کمک می‌کند.  

✅ ماساژ درمانی: 

   - ماساژ گردن و شانه‌ها می‌تواند تنش را کاهش داده و گردش خون را بهبود بخشد.  

✅ گیاهان دارویی: 

• زنجبیل: به کاهش حالت تهوع ناشی از سرگیجه کمک می‌کند.  
• جینکو بیلوبا: ممکن است به بهبود گردش خون در مغز و کاهش سرگیجه کمک کند.  
•  نعناع: برای آرامش سیستم عصبی مفید است.  

✅ مکمل‌های ویتامینی:  

   - ویتامین D: کمبود ویتامین D با افزایش خطر BPPV مرتبط است.  

   - ویتامین B12 و آهن: کمبود این ویتامین‌ها می‌تواند باعث کم‌خونی و سرگیجه شود.  

✅ آروماتراپی (رایحه‌درمانی):  

   - استفاده از روغن‌های اسطوخودوس، نعناع و زنجبیل برای کاهش علائم سرگیجه.  

جهت اطلاع از درمان های دارویی موثر در درمان سرگیجه مطالعه مقاله درمان سرگیجه توصیه میگردد.

درمان بیماری‌های مغز و اعصاب و ستون فقرات