تحریک مغناطیسی مغز (rTMS) یک روش غیرتهاجمی و کم عارضه در حوزه مغز و اعصاب است که به بهبود علائم سکته مغزی مانند مشکلات حرکتی و گفتاری کمک می‌کند.
درمان سکته مغزی با تحریک مغناطیسی مغز روش نوین مغز و اعصاب
سکته مغزی یکی از عوامل اصلی مرگ و میر و سومین دلیل ناتوانی در جهان به شمار می‌رود. طبق تحقیقات جدید، استفاده از تحریک مغناطیسی مغز یا همان rTMS می‌تواند به بهبود فلج ناشی از سکته مغزی کمک کند.
در این مقاله به این پرسش پاسخ می‌دهیم که آیا درمان سکته مغزی با روش rTMS ممکن است یا خیر.
سکته مغزی چگونه اتفاق می‌افتد؟
سکته مغزی زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به مغز به دلیل انسداد یا پارگی یک سرخرگ مختل شود و این امر منجر به مرگ ناگهانی برخی بافت‌های مغز گردد. افرادی که از سکته مغزی جان سالم به در می‌برند
معمولاً با عوارضی نظیر مشکلات حرکتی، اختلالات حسی، مشکلات گفتاری، و نارسایی‌های شناختى و حافظه مواجه می‌شوند. نوع و شدت این ناتوانی‌ها بستگی به ناحیه آسیب‌دیده مغز دارد.
در سال‌های اخیر، دانشمندان آزمایش‌های متعددی درباره تأثیر تحریک مغناطیسی مکرر مغز (rTMS) بر توانبخشی بیماران سکته مغزی انجام داده‌اند.
درمان سکته مغزی با rTMS چیست؟
تحریک مغناطیسی مغز یا تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (rTMS) روشی غیرتهاجمی و بدون درد است که در آن از میدان‌های الکترومغناطیسی برای تحریک مغز استفاده می‌شود.
در این روش، متخصص مغز و اعصاب کویل مغناطیسی را روی پوست سر بیمار قرار می‌دهند تا پالس‌های الکترومغناطیسی کوتاه به بخش‌های خاصی از مغز ارسال شود.
این پالس‌ها کاملاً بدون درد هستند و بیمار آن‌ها را احساس نمی‌کند، اما می‌توانند به عمق مغز نفوذ کرده و نورون‌ها را تحریک کنند.
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) قبلاً استفاده از rTMS را برای درمان اختلال افسردگی تأیید کرده است.
اخیراً دانشمندان موفق شده‌اند این روش را برای درمان عوارض سکته مغزی نیز به کار بگیرند. به‌طور خاص، مطالعات نشان داده‌اند که تحریک مغناطیسی می‌تواند به بهبود حرکت بازو و سرعت راه رفتن در بیماران سکته مغزی کمک کند.
بهبود این علائم به بیماران کمک می‌کند تا بتوانند کارهای روزمره مثل لباس پوشیدن یا رفتن به دستشویی را به‌تنهایی انجام دهند.
یکی از موارد بسیار موثر بهبود آفازی (اختلال تکلم ) بعد از استفاده ار دستگاه rTMS در بیماران مبتلا به سکته مغز یوبده است.
چگونه تحریک مغناطیسی علائم سکته مغزی را درمان می‌کند؟
تحریک نورون‌های مغز باعث بروز پدیده‌ای طبیعی به نام نوروپلاستیسیته می‌شود. نوروپلاستیسیته به مغز این توانایی را می‌دهد تا ارتباط میان نورون‌ها را بازسازی کرده و عملکردهای آسیب‌دیده را به نواحی سالم مغز منتقل کند.
بنابراین تحریک مغناطیسی نواحی خاصی از مغز می‌تواند مزایای زیادی برای بیماران سکته مغزی داشته باشد.
به‌طور معمول، بیماران سکته مغزی باید هر دو روز یک‌بار تمرینات حرکتی خود را تحت نظر یک متخصص فیزیوتراپی انجام دهند.
ترکیب این تمرینات با rTMS می‌تواند به تسریع روند بهبودی علائم سکته مغزی کمک کند.
انواع روش‌های تحریک مغناطیسی برای درمان سکته مغزی
بسته به ناحیه آسیب‌دیده در مغز، rTMS در فرکانس‌های پایین، متوسط یا بالا به کار گرفته می‌شود. تحریک با فرکانس پایین معمولاً برای تحریک بخشی از مغز که در همان سمت بدن دچار ضعف شده است، استفاده می‌شود.
از سوی دیگر، فرکانس‌های متوسط و بالا برای تحریک بخشی از مغز در سمت مخالف ضعف به کار می‌روند.
مطالعات روی بیماران سکته مغزی نشان داده‌اند که rTMS می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی عملکرد اندام فوقانی و تکلم آن‌ها را بهبود بخشد.
تحریک مغناطیسی ناحیه اکسیپیتال (پس سری ) اثر بسیار زیادی در بهبود بینایی در بیماران با سکته مغزی در لوب بینایی داشته است.
مزایای rTMS در درمان سکته مغزی
اگرچه rTMS می‌تواند بسیاری از عوارض سکته مغزی را کاهش دهد، اما به نظر می‌رسد این روش بیشترین تأثیر را در بهبود مشکلات حرکتی دارد.
تحقیقات نشان داده‌اند که این درمان به بازماندگان سکته مغزی کمک می‌کند تا توانایی راه رفتن خود را بهبود بخشند و کارهای روزمره را بدون نیاز به کمک دیگران انجام دهند.
در یک مطالعه، متخصص مغز و اعصاب تحریک مغناطیسی را بر روی بیماران با فلج شدید بازو آزمایش کردند. در این آزمایش، از بیماران خواسته شد هنگام دیدن علامت «شروع»، سعی کنند شیئی را با دست خود بگیرند.
در همین حین، متخصص مغز و اعصاب تحریک مغناطیسی را به ناحیه مرتبط در مغز اعمال کردند. نتایج نشان داد این روش برای بیماران با مشکلات حرکتی شدید نیز بسیار مؤثر است.
بیماران سکته مغزی چگونه می‌توانند بیشترین بهره را از rTMS ببرند؟
اگرچه تحریک مغناطیسی مغز می‌تواند به بهبود حرکت در بیماران سکته مغزی کمک کند، اما مغز همچنان نیاز به تمرین و تکرار برای بهبودی کامل دارد. یکی از مزایای rTMS این است که مغز را برای پذیرش سایر درمان‌ها آماده می‌کند.
بنابراین برای بهره‌مندی بیشتر از این روش، بیماران باید تمرینات توانبخشی را نیز انجام دهند.
در مقاله our experience with rTMS in stroke گفته شده که : به نظر می‌رسد rTMS در جمعیت مطالعه ما ایمن بوده و می‌تواند در زمان‌های مختلف به‌طور مؤثری برای تقویت بهبود حرکتی پس از سکته مغزی ارائه شود.
از آنجا که مغز از طریق تکرار مهارت‌ها را یاد می‌گیرد، مؤثرترین درمان برای این افراد، تکرار مداوم تمرینات توانبخشی است. دسترسی به دستگاه‌های ورزشی سبک در خانه نیز می‌تواند کمک شایانی به روند بهبودی آن‌ها کند.
