ارزیابی و درمان اختلال ADHD در کودکان و بزرگسالان با نظارت متخصص مغز و اعصاب و استفاده از تست‌های شناختی استاندارد مانند TOVA و آزمون IVA انجام می‌شود. تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع نقش مهمی در بهبود عملکرد کودکان و بزرگسالان دارد.

اختلال نقص توجه و بیش‌ فعالی (ADHD)

اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) معمولاً در کودکان سنین مدرسه تشخیص داده می‌شود. با این حال، پزشکان می‌توانند این اختلال را حتی در کودکان ۳ ساله نیز تشخیص دهند. در واقع، از هر ۳ کودکی که ADHD در آن‌ها تشخیص داده می‌شود، ۱ کودک در سن پیش‌دبستانی است. اگر کودک نوپا یا پیش‌دبستانی دارید، احتمالاً متوجه شده‌اید که آن‌ها ممکن است بیش‌ازحد فعال باشند، زیاد بدوند و به‌سختی آرام بنشینند. اما اگر این رفتارها بیش‌ازحد مخرب یا شدید باشد، ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که آیا جای نگرانی وجود دارد یا خیر. ADHD یک اختلال رشدی و رفتاری است که معمولاً در سنین مدرسه خود را نشان می‌دهد.

تشخیص علائم ADHD در کودکان پیش‌دبستانی می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، اما برخی نشانه‌ها می‌توانند کمک‌کننده باشند. در مقایسه با همسالان خود، کودکان مبتلا به ADHD اغلب در نشستن حتی برای چند دقیقه مشکل دارند. آن‌ها ممکن است نتوانند منتظر نوبت خود بمانند، مثلاً پاسخ‌های بی‌ربط بدهند یا در صف جلو بزنند، و ممکن است بیش از حد صحبت کنند.

برخی کودکان علائم واضح ADHD مانند بیش‌فعالی، تکانشگری و بی‌توجهی را بیشتر نشان می‌دهند. تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که این علائم را از حدود ۳ سالگی بروز می‌دهند، ممکن است تا سن ۱۳ سالگی معیارهای کامل تشخیص ADHD را داشته باشند. مشاهده رفتار فرزندتان و مقایسه آن با همسالانش بسیار مهم است. اگر رفتار او با سنش تناسب ندارد، بهتر است هرچه زودتر کمک بگیرید.

کودک پیش‌دبستانی شما ممکن است علائم ADHD داشته باشد اگر:

- از فعالیت‌هایی که بیش از ۵ دقیقه طول می‌کشند بیزار باشد.

- زیاد صحبت کند و سر و صدای بیشتری نسبت به همسالان خود ایجاد کند.

- به سرعت علاقه‌اش را به فعالیت‌ها از دست بدهد.

- مدام از وسایل یا مبلمان بالا برود.

- به دلیل حرکت سریع و بی‌احتیاطی، اغلب آسیب ببیند.

- رفتارهای بی‌پروا و خطرناک از خود نشان دهد.

- در مهدکودک یا پیش‌دبستانی رفتارهای پرخاشگرانه داشته باشد.

- به جزئیات توجه نکند.

- دستورالعمل‌ها را دنبال نکند.

- نتواند منتظر نوبت خود بماند.

- مدام حرف دیگران را قطع کند.

چگونه پزشکان ADHD را در کودکان پیش دبستانی تشخیص می دهند

برای تشخیص کودک پیش دبستانی، پزشک به توصیف دقیق رفتار کودک از سوی شما، ارائه دهندگان مهدکودک، معلمان پیش دبستانی و سایر بزرگسالانی که به طور مرتب کودک شما را می بینند، همراه با مشاهدات خود تکیه می کند. مهم است که در مورد همه علائم با پزشک خود صحبت کنید.

فقط به این دلیل که کودک شما مقداری بیش‌فعالی و تکانشگری نشان می‌دهد، به این معنا نیست که حتماً ADHD دارد. برای مثال، مشکلات بینایی، شنوایی، گفتاری یا خواب می‌توانند علائمی ایجاد کنند که بسیار شبیه به ADHD هستند. ممکن است کودک شما نیاز به آزمایش‌هایی داشته باشد تا سایر احتمالات رد شوند. وقتی پزشک اطفال علائم ADHD کودک شما را بررسی می‌کند، ممکن است ابتدا این موارد را کنار بگذارد.

کودکان معمولاً باید حداقل به مدت ۶ ماه علائم ADHD را نشان دهند تا تشخیص داده شوند. این علائم باید هم در خانه و هم در مدرسه، مهدکودک یا در قرارهای بازی قابل مشاهده باشند. اگر شما این علائم را در خانه مشاهده می‌کنید، از مربی مهدکودک یا معلم پیش‌دبستانی کودک خود بپرسید که آیا آن‌ها نیز موارد مشابهی را دیده‌اند یا خیر.

ADHD شدید می‌تواند یادگیری کودک در مدرسه را دشوار کند. در موارد نادر، کودکانی که رفتارهای بسیار مخرب دارند ممکن است از مهدکودک اخراج شوند یا از شرکت در قرارهای بازی منع شوند.

اگر فکر می‌کنید کودک پیش‌دبستانی شما ADHD دارد، با یک متخصص آموزش‌دیده که با اختلالات رشدی کودکان آشنا است صحبت کنید. این متخصص می‌تواند یک متخصص مغز و اعصاب ، روانپزشک کودک، روانشناس شناختی یا سایر متخصصان سلامت روان باشد.

معیارهای ADHD در بزرگسالان (بر اساس DSM-5)

A. وجود پایدار علائم بی‌توجهی و/یا بیش‌فعالی-تکانشگری

علائم باید باعث اختلال یا کاهش کیفیت عملکرد در حداقل دو یا چند محیط (مانند خانه، محل کار، موقعیت‌های اجتماعی) شوند.

1. بی‌توجهی (6 علامت یا بیشتر برای حداقل 6 ماه) (برای افراد 17 ساله و بالاتر، تنها وجود 5 علامت کافی است.)

 • معمولاً توجه دقیقی به جزئیات ندارد یا اشتباهات بی‌دقتی می‌کند.

 • در نگه‌داشتن توجه روی وظایف یا فعالیت‌ها مشکل دارد (مانند در جلسات یا مکالمات).

 • به نظر می‌رسد هنگام صحبت مستقیم با او، گوش نمی‌دهد.

 • دستورات را دنبال نمی‌کند و وظایف یا کارها را کامل نمی‌کند (مانند حواس‌پرتی هنگام انجام کارها).

 • در سازماندهی وظایف و فعالیت‌ها مشکل دارد (مانند مدیریت زمان ضعیف، انجام کارهای نامرتب).

 • از وظایفی که نیاز به تلاش ذهنی مداوم دارند، اجتناب می‌کند یا آن‌ها را دوست ندارد (مانند انجام کاغذبازی).

 • اغلب وسایل ضروری برای انجام کارها را گم می‌کند (مانند کلیدها، تلفن، اسناد).

 • به‌راحتی توسط محرک‌های خارجی حواسش پرت می‌شود.

 • اغلب فعالیت‌های روزانه را فراموش می‌کند (مانند از دست دادن قرارها، فراموش کردن پرداخت قبض‌ها).

2. بیش‌فعالی و تکانشگری (6 علامت یا بیشتر برای حداقل 6 ماه) (برای افراد 17 ساله و بالاتر، تنها وجود 5 علامت کافی است.)

 • اغلب با دست‌ها یا پاها بازی می‌کند یا روی صندلی تکان می‌خورد.

 • صندلی خود را در موقعیت‌هایی که انتظار می‌رود نشسته بماند، ترک می‌کند.

 • احساس بی‌قراری دارد یا در نشستن در محیط‌های نامناسب مشکل دارد.

 • نمی‌تواند در فعالیت‌های تفریحی به آرامی شرکت کند.

 • اغلب احساس “همیشه در حال حرکت بودن” دارد یا طوری رفتار می‌کند که گویی “توسط موتوری به جلو رانده می‌شود.”

 • بیش از حد صحبت می‌کند.

 • قبل از اتمام سؤال، پاسخ را می‌پرانَد.

 • در انتظار نوبت خود مشکل دارد.

 • در کارهای دیگران دخالت می‌کند یا آن‌ها را قطع می‌کند (مانند استفاده از وسایل دیگران بدون اجازه).

B. شروع علائم

چندین علامت باید پیش از سن 12 سالگی وجود داشته باشند (حتی اگر در کودکی تشخیص داده نشده باشند).

C. اختلال در محیط‌های متعدد

علائم باید در دو یا چند محیط (مانند خانه، مدرسه، کار یا موقعیت‌های اجتماعی) رخ دهند و باعث اختلال عملکرد شوند.

D. شواهد واضح از تأثیر

باید شواهد روشنی وجود داشته باشد که علائم باعث اختلال در عملکرد اجتماعی، تحصیلی یا شغلی می‌شوند.

E. معیارهای استثنا

علائم نباید به دلیل اختلالات روانی دیگر (مانند اختلال خلق، اضطراب، اختلال شخصیت، یا روان‌پریشی) یا به دلیل استفاده از مواد یا بیماری‌های جسمی توضیح داده شوند.

زیرگروه‌های ADHD (انواع ارائه)

بر اساس علائم غالب، ADHD در بزرگسالان می‌تواند به این موارد تقسیم شود:

 1. نوع غالباً بی‌توجه

 2. نوع غالباً بیش‌فعالی-تکانشگری

 3. نوع ترکیبی

کلینیک ما با بهره‌گیری از ابزارهای پیشرفته و استاندارد جهانی، شرایط را برای ارزیابی دقیق و تشخیص اختلال‌هایی مانند ADHD به‌طور حرفه‌ای فراهم می‌کند. ما از روش‌های علمی و معتبری همچون "آزمون ای‌وی‌ای (IVA)" برای سنجش توجه و تمرکز، "آزمون‌های هوش" مانند وکسلر (WISC) برای ارزیابی سطح شناختی، و آزمون‌های شناختی همچون آزمون کانرز (Conners) و آزمون TOVA برای بررسی دقیق‌تر علائم استفاده می‌کنیم. همچنین، ابزارهایی مانند آزمون ارزیابی رفتاری BRIEF و آزمون NEPSY برای سنجش عملکردهای اجرایی و نوروپسیکولوژیکی به کار گرفته می‌شوند.

تیم متخصصین ما، شامل متخصصین مغز و اعصاب، متخصصین توسعه و توانبخشی شناختی با دقت و حساسیت بالا، تمامی جنبه‌های رفتاری، شناختی و هیجانی کودک را بررسی می‌کنند تا تشخیصی دقیق و جامع ارائه دهند. هدف ما نه تنها تشخیص، بلکه ارائه راهکارهای عملی و برنامه‌های درمانی شخصی‌سازی شده برای بهبود کیفیت زندگی کودک و خانواده‌اش است.

اگر نگران رفتار یا عملکرد فرزند خود هستید، کلینیک ما با ایجاد محیطی امن و حمایتی، همراه شماست تا بهترین تصمیمات را برای آینده کودک خود بگیرید. تشخیص به‌موقع و مداخله مؤثر، کلید موفقیت در مدیریت اختلال‌هایی مانند ADHD است. 

درمان بیماری‌های مغز و اعصاب و ستون فقرات